2022-03-27
Ząbkowanie u niemowlaka - jak długo trwa i jak ulżyć dziecku?
Na temat wyrzynania się zębów mlecznych narosło sporo mitów. Wielu rodziców zastanawia się, kiedy pojawi się pierwszy ząbek, a także jak długo trwa ząbkowanie u niemowląt. Przedstawiamy najważniejsze informacje na temat procesu wyrzynania się zębów, związanych z nim objawów i bezpiecznych sposobów łagodzenia tych dolegliwości. Poznacie też regułę 6/4 która jest pomocna w określeniu tego, czy ząbkowanie przebiega w sposób prawidłowy.
Polecane produkty
Dziecko zaczyna ząbkować w okolicy 6. miesiąca życia. Jako pierwsze zęby, zazwyczaj wychodzą siekacze przyśrodkowe. Jakie objawy mogą zwiastować pojawienie się zębów mlecznych? Które dolegliwości ząbkowania są fizjologiczne, a które wskazują raczej na inną przyczynę?
Spis treści:
- Pierwsze zęby - kiedy i w jakiej kolejności się pojawiają?
- Jak długo trwa ząbkowanie u niemowląt?
- Objawy ząbkowania
- Bolesne ząbkowanie - jak pomóc dziecku?
- Żel na ząbkowanie
- Opóźnione ząbkowanie
Pierwsze zęby - kiedy i w jakiej kolejności się pojawiają?
Proces wyrzynania się zębów nie jest tym samym co ząbkowanie. Rozpoczyna się bowiem już w 6. tygodniu życia płodowego. Pierwsze ząbki przebijają się przez dziąsła w okolicach 6-8. miesiąca życia dziecka. Stopniowe pojawianie się zębów w jamie ustnej określane jest jako ząbkowanie. Zazwyczaj, jako pierwsze wychodzą siekacze przyśrodkowe dolne (tzw. "dolne jedynki"), a w następnej kolejności górne (tzw. "górne jedynki"). Jako drugie wychodzą siekacze boczne ("dwójki"), a kilka miesięcy później pierwsze zęby trzonowe ("czwórki"). Jak widać, zupełnie normalna i fizjologiczna jest przerwa między 2. a 4. zębem u małych dzieci. Kły ("trójki") pojawiają się później. Jako ostatnie, wyłaniają się trzonowce drugie ("piątki"). Jest to pewien przyjęty schemat, który nie musi sprawdzić się w przypadku każdego dziecka.
Część rodziców zastanawia się, czy ząbkowanie przebiega prawidłowo. Jedną z przydatnych metod, która pozwala to sprawdzić, jest reguła 6/4. Co 6 miesięcy powinny wyrastać 4 nowe zęby mleczne. Kiedy proces ząbkowania się kończy, dziecko ma 20 zębów mlecznych. W okolicach 6. roku życia są one stopniowo zastępowane przez zęby stałe, których jest więcej - 32.
Jak długo trwa ząbkowanie u niemowląt?
Ząbkowanie jest procesem długotrwałym. Dotykając dziąsła niemowlaka często można wyczuć twardy ząbek. Nie musi to jednak oznaczać, że wkrótce ukaże się jego korona. Do tego momentu może minąć nawet kilka miesięcy. A ile trwa ząbkowanie? Samo ząbkowanie przebiega zazwyczaj na przestrzeni kilkunastu tygodni. Zęby rosną powoli i potrzebują sporo czasu, aby w pełni się ukształtować.
Objawy ząbkowania
Rzadko zdarza się, aby ząbkowanie przebiegało zupełnie bezboleśnie. Najczęściej pojawiają się takie objawy ząbkowania jak:
- swędzenie i ból dziąseł,
- niepokój i rozdrażnienie,
- spadek apetytu,
- obfite ślinienie się,
- pogorszenie snu,
- katar,
- stan podgorączkowy.
Ząbkującemu dziecku często towarzyszy ból i swędzenie dziąseł. U ok. 20-30% maluchów podczas ząbkowania można zauważyć rozpulchnienie dziąseł i ich łagodny obrzęk. Obfite ślinienie się, choć bardzo często utożsamiane jest z pojawianiem się nowych zębów mlecznych, w rzeczywistości jest wynikiem intensywnego rozwijania się ślinianek. Około 2-3. miesiąca życia dziecka gruczoły te zwiększają swoją objętość i intensywnie produkują ślinę. Kilkumiesięczne dziecko może mieć problem, aby sprawnie przełykać taką ilość, dlatego często dochodzi do jej wydostawania się z jamy ustnej. Intensywne ślinienie może się dodatkowo nasilić podczas ząbkowania, ponieważ maluch wkłada wtedy do buzi różne przedmioty. Może być to zarówno wynikiem swędzenia i bólu, które pojawiają się przy ząbkowaniu, jak i naturalną w tym okresie potrzebą eksplorowania i poznawania otaczającego świata.
Bolesne ząbkowanie u części dzieci jest przyczyną nieco podwyższonej temperatury ciała. Gorączka, przekraczająca 38-38,5°C nie wynika jednak z pojawiania się nowego zęba. Najczęściej jej źródłem jest infekcja. Delikatnie podwyższona temperatura ciała i stan podgorączkowy mogą więc wystąpić podczas ząbkowania, jednak silniejszy wzrost ciepłoty ciała ma już inną przyczynę. Podobnie jest z biegunką i wymiotami. Są to nietypowe objawy ząbkowania, które część rodziców wiąże z procesem pojawiania się nowych zębów. O ile biegunka jest łagodna i utrzymuje się krótki czas, nie powinna budzić niepokoju. Jeśli jednak ma większe nasilenie lub trwa długo, przyczyną na pewno nie jest ząbkowanie.
Bolesne ząbkowanie - jak pomóc dziecku?
Przebijanie się przez dziąsło nowego zęba najczęściej nie jest zbyt przyjemne dla dziecka. Może ono odczuwać ból dziąseł, swędzenie i niepokój. Jak uspokoić dziecko i złagodzić odczuwane objawy? Jednym z bezpiecznych sposobów na obolałe dziąsła jest podanie schłodzonego w lodówce gryzaka dla dzieci i niemowląt. W okresie pojawiania się pierwszych zębów, dzieci mają naturalną tendencję do wkładanie rączek i różnych przedmiotów do buzi. Podążając za tym, można dać mu schłodzony gryzak, który złagodzi obrzęk i może nieco uśmierzyć ból. Można skorzystać z gryzaka wodnego lub gryzaka silikonowego marki Canpol Babies. Pamiętajmy o tym, aby wkładać je do lodówki, a nie do zamrażarki. Konieczne jest też częste mycie przedmiotów, które lądują w buzi dziecka.
Kolejnym sposobem uśmierzenia bólu jest masaż przy pomocy silikonowej szczoteczki dla małych dzieci. Nie wszystkie maluchy tolerują masaż dziąseł, ale na pewno warto go wypróbować i sprawdzić reakcję dziecka. Delikatne masowanie może ukoić ból i zmniejszyć swędzenie. Masując dziąsła i łagodnie szczotkując pierwsze ząbki, warto użyć pasty do zębów przeznaczonej dla najmłodszych. Można sięgnąć po Nenedent-Baby w zestawie z silikonową szczoteczką, którą rodzic nakłada na swój palec. Innym produktem, który jest bezpieczny od 1. ząbka i nie posiada fluoru jest Ziaja Ziajka pasta dla dzieci z ksylitolem. Więcej informacji o tym, jak prawidłowo dbać o higienę jamy ustnej u niemowląt i jakich produktów używać, znaleźć można w artykule: Jaka szczoteczka do zębów dla rocznego dziecka?
Żel na ząbkowanie
Jeszcze kilka lat temu popularnym środkiem na ząbkowanie był żel z lidokainą. Obecnie nie jest on zalecany z powodu groźnych działań niepożądanych, które mogą wystąpić u małego dziecka po zastosowaniu zbyt dużej ilości takiego preparatu. Znacznie bezpieczniejszy jest żel na ząbkowanie bez lidokainy Anaftin Baby. Łagodzi podrażnienie i ból, a do tego tworzy na dziąśle ochronną powłokę. Żel ten wyposażony jest w specjalny aplikator ze szczoteczką, która ułatwia nałożenie preparatu na dziąsło. Nie zawiera cukru, ani alkoholu.
Opóźnione ząbkowanie
O opóźnionym ząbkowaniu mówimy, gdy w ciągu pierwszego roku życia dziecka, w jamie ustnej nie pojawiają się żadne zęby. Przyczyny takiego stanu mogą być różne. Wśród nich jest niedożywienie, niedobór witaminy D i związana z nim krzywica, a także zaburzenia endokrynologiczne. Dzieci urodzone przedwcześnie lub z nieprawidłowym rozwojem twarzoczaszki również są bardziej narażone na opóźnione ząbkowanie. Należy wówczas skonsultować się ze stomatologiem dziecięcym, który zleci odpowiednie badania.
Ząbkowanie u niemowlaka to często stresujący okres w życiu dziecka i jego opiekunów. Schłodzone gryzaki, delikatny masaż dziąseł lub żel na ząbkowanie pomogą zmniejszyć odczuwany przez malucha ból i dyskomfort. Przy bardzo nasilonych objawach ząbkowania, można też zastosować leki przeciwbólowe w syropie z paracetamolem lub ibuprofenem.
