2024-04-13
Mikrobiota jelitowa u niemowląt i rola szczepu Bifidobacterium breve w jej kształtowaniu
Prawidłowy skład i odpowiednie zróżnicowanie mikrobioty jelitowej wpływa na odporność, chroni przed infekcjami żołądkowo-jelitowymi i innego rodzaju zaburzeniami przewodu pokarmowego. Sugeruje się również wpływ mikrobioty u niemowląt na ryzyko zachorowania na choroby cywilizacyjne w późniejszym życiu. Jakie korzyści zdrowotne może przynieść odpowiednia probiotykoterapia? Jak na zdrowie dzieci wpływa probiotyczny szczep bakterii Bifidobacterium? Na co zwrócić uwagę wybierając probiotyki niemowlęce?
Polecane produkty
Spis treści:
- Znaczenie mikrobioty jelitowej w kształtowaniu zdrowia dziecka
- Co wpływa na rozwój mikrobioty jelitowej?
- Zastosowanie Bifidobacterium breve u niemowląt
- Na co zwrócić uwagę przy wyborze dobrego probiotyku dla niemowląt?
Znaczenie mikrobioty jelitowej w kształtowaniu zdrowia dziecka
Mikrobiota jelitowa (dawniej określana jako mikroflora jelitowa) ma ogromne znaczenie w procesie kształtowania i utrzymania zdrowia. Mikrobiota to wszelkie mikroorganizmy, które zasiedlają jelito. Zaliczamy do nich zarówno pożyteczne bakterie, jak również wirusy, grzyby czy pierwotniaki. Mikrobiota niemowląt odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu organizmu. Wpływa na:
- proces dojrzewania układu odpornościowego, a tym samym podatność na rozwój infekcji i jej przebieg,
- utrzymanie integralności bariery jelitowej - przy utracie szczelności jelit zwiększa się ryzyko rozwoju stanu zapalnego i różnorodnych zaburzeń oraz chorób (np. alergii),
- syntezę związków chemicznych (np. witamin, krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych) wspomagających funkcjonowanie organizmu,
- ochronę przed nadmierną kolonizacją jelit przez chorobotwórcze mikroorganizmy,
- prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego.
Pożyteczne bakterie mają również zdolność wytwarzania związków, które hamują rozwój i namnażanie się bakterii patogennych. Bakterie patogenne także zasiedlają jelita. O ile ich ilość jest niewielka, najczęściej nie stwarzają zagrożenia dla zdrowia. Problem może pojawić się jednak wtedy, gdy pod wpływem różnych sprzyjających im warunków (np. antybiotykoterapia, spadek odporności, nieodpowiednia dieta) dochodzi do nadmiernego namnażania się tych patogenów i pojawienia się związanych z tym określonych konsekwencji zdrowotnych (np. rozwoju choroby).
Utrzymanie równowagi mikrobioty jelitowej jest więc niezwykle istotne nie tylko dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego i przewodu pokarmowego, ale również wpływa na utrzymanie zdrowia całego organizmu.
Coraz więcej mówi się też o zależności między mikrobiotą jelit a chorobami cywilizacyjnymi. Sugerowany jest związek między zaburzeniami w składzie mikrobioty a podwyższonym ryzykiem wystąpienia otyłości, nadciśnienia tętniczego krwi czy też cukrzycy typu 2.
Co wpływa na rozwój mikrobioty jelitowej?
Nie trudno się domyślić, że u każdego z nas skład mikrobioty jelitowej jest inny. Proces kształtowania się mikrobioty rozpoczyna się jeszcze przed przyjściem noworodka na świat. Dawniej sądzono, że kolonizacja jelit przez dobroczynne mikroorganizmy ma swój początek dopiero w momencie porodu. Obecnie jednak coraz więcej danych przemawia za tym, że już w okresie życia płodowego dziecko ma kontakt z pożytecznymi bakteriami i innymi drobnoustrojami pochodzącymi od matki. Mikrobiota matki wpływa więc na mikrobiotę dziecka. Na skład mikrobioty jelitowej u noworodka oddziałują również takie czynniki jak:
- rodzaj porodu - dzieci rodzone naturalnie podczas przechodzenia przez drogi rodne "nabywają" dobroczynne bakterie od matki. W składzie ich mikrobioty przeważają bakterie Lactobacillus i Prevotella spp. Natomiast u dzieci rodzonych przez cesarskie cięcie obserwuje się głównie kolonizację jelit przez bakterie zasiedlające skórę matki - z rodzajów Streptococcus, Corynebacterium i Propionibacterium spp.,
- rodzaj karmienia - skład mikrobioty jelitowej dzieci karmionych piersią różni się od mikrobioty dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym. Uważa się, że sposób karmienia to jeden z kluczowych czynników determinujących skład mikrobioty niemowląt. U maluchów karmionych mlekiem mamy obserwuje się wyższe stężenie bakterii z rodzajów Lactobacillus i Bifidobacterium,
- dieta - u starszych dzieci, dla których mleko nie jest już podstawowym pokarmem, dieta (sposób odżywiania) w istotny sposób wpływa na dalsze kształtowanie się mikrobioty. Dieta ma kluczowe znaczenie dla rozwoju mikrobioty również u osób dorosłych. Mało zróżnicowany sposób odżywiania się, częste spożywanie produktów o wysokim stopniu przetworzenia, bogatych w cukry i tłuszcze nasycone prowadzi do zmniejszenia różnorodności mikrobioty, w tym również ilości pożytecznych bakterii Bifidobacterium,
- środowisko - na skład i różnorodność mikrobioty wpływają też czynniki środowiskowe, takie jak kontakt z innymi osobami, ze zwierzętami, przebywanie w różnych miejscach, podróżowanie,
- stosowanie antybiotyków - antybiotyki to leki przeciwbakteryjne, które wpływają nie tylko na groźne patogeny będące przyczyną choroby, ale również na te pożyteczne drobnoustroje. Antybiotykoterapia ogranicza różnorodność mikroorganizmów tworzących mikrobiotę. Proces powrotu do równowagi mikrobioty jelitowej trwa co najmniej kilka tygodni.
Na mikrobiotę wpływają też inne czynniki, takie jak chociażby narażenie na stres czy styl życia. Aktywność fizyczna również oddziałuje na skład mikrobioty, choć jej znaczenie jest większe u starszych dzieci i osób dorosłych. Zarówno niska aktywność, jak i nadmierny wysiłek mogą zaburzać mikrobiotę jelit.
Zastosowanie Bifidobacterium breve u niemowląt
W ostatnich latach, w kontekście kształtowania się mikrobioty u niemowląt, rośnie zainteresowanie bakteriami Bifidobacterium breve. Bakterie te najliczniej występują właśnie u najmłodszych. To szczepy tych bakterii dominują u maluchów karmionych piersią. Stąd też coraz częściej wykorzystuje się szczepy bakterii Bifidobacterium breve zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu chorób oraz różnorodnych zaburzeń:
- martwicze zapalenie jelit - jest to groźna choroba, dotykająca głównie dzieci przedwcześnie urodzonych o niskiej masie ciała. Za jeden z czynników przyczyniających się do jej wystąpienia uważana jest dysbioza jelitowa (zaburzenia ilościowe i jakościowe mikrobioty). W jednym z badań wykazano skuteczność podawania dzieciom z niską i bardzo niską masą urodzeniową probiotyku Bifidobacterium breve w zmniejszeniu częstości występowania martwiczego zapalenia jelit i ograniczeniu związanej z nim śmiertelności,
- alergia - odpowiedni probiotyk dla niemowlaka może skutecznie zapobiegać lub wspomagać leczenie chorób alergicznych. U dzieci, u których ryzyko rozwoju alergii jest podwyższone, warto rozważyć probiotykoterapię. Podawanie probiotyku matce jeszcze przed porodem oraz dziecku przez kilka miesięcy po porodzie zmniejsza ryzyko rozwoju atopowego zapalenia skóry,
- kolka niemowlęca - napadowy, niekontrolowany płacz niemowlaka jest dla wielu rodziców bardzo stresogennym wydarzeniem, skłaniającym do poszukiwania preparatów, które mogą pomóc dziecku. Nie do końca znamy przyczyny kolki, ale u jej źródeł również upatruje się m. in. zaburzeń mikrobioty. Podawanie dzieciom mieszanki szczepów: Bifidobacterium breve BR03 i Bifidobacterium breve B632 może zmniejszać czas trwania płaczu dziecka. Korzystny efekt uzyskano zarówno w przypadku dzieci karmionych piersią, jak i dzieci karmionych mieszanką mleczną,
- celiakia - dysbioza jelit może w znaczący sposób przyczyniać się do rozwoju celiakii. U dzieci chorych na celiakię, którym podawano probiotyczne szczepy Bifidobacterium breve BR02 i Bifidobacterium breve B632, uzyskano korzystne zmiany w składzie mikrobioty. Odpowiednio dobrany probiotyk może też modulować stan zapalny - wspomniane bakterie prowadziły do zmniejszenia stężenia cytokiny prozapalnej,
- dolegliwości żołądkowo-jelitowe - wspomniana mieszanka szczepów bakterii Bifidobacterium może również zapobiegać wystąpieniu różnorodnych dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takich jak wymioty oraz problemy z wypróżnieniem. Regularne podawanie probiotyku dla dzieci może wpłynąć korzystnie na częstość wypróżnień oraz konsystencję stolca,
- otyłość - jest problemem złożonym, jednak warto zaznaczyć, że u osób których dotyka ta choroba obserwuje się określone zmiany w mikrobiocie. Mianowicie ilość szczepów bakterii z rodzaju Bifidobacterium, a także Bacteroides jest niższa niż u osób o prawidłowej masie ciała. Potrzebne są dalsze badania oceniające wpływ podawania tych probiotyków na masę ciała u osób otyłych. Wstępne wyniki jednego z takich badań są jednak optymistyczne - po 8 tygodniach podawania probiotyków dzieciom otyłym zauważono poprawę metabolizmu glukozy oraz lepszą kontrolę masy ciała.
Niezaprzeczalnym jest fakt, że bakterie Bifibobacterium mają istotny wpływ na rozwój mikrobioty jelitowej. Mikrobiota natomiast warunkuje prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu. Pomaga utrzymać zdrowie oraz zapobiega rozwojowi wielu różnorodnych schorzeń. Korzystny wpływ probiotyków zawierających omawiane szczepy u dzieci zmagających się z kolką, zagrożonych wystąpieniem atopowego zapalenia skóry czy też martwiczego zapalenia jelit sprawia, że warto rozważyć podawanie tych konkretnych szczepów bakterii probiotycznych w określonych przypadkach.
Wzbogacanie mikrobioty dziecka o dobroczynne bakterie
Na co zwrócić uwagę przy wyborze dobrego probiotyku dla niemowląt?
Wybierając dobry probiotyk dla dzieci warto zwrócić uwagę na kilka aspektów. Przede wszystkim, pamiętajmy o tym, że probiotyki są szczepozależne. Oznacza to, że każdy pojedynczy szczep ma nieco inne właściwości. Nie można zakładać, że po wykazaniu efektywności podawania dziecku określonego probiotyku, podobny efekt uzyskamy stosując probiotyk z innym szczepem. Artykuł poświęcony jest bakteriom Bifidobacterium breve BR02 i Bifidobacterium breve B632. Przytaczane właściwości dotyczą tych konkretnych szczepów probiotycznych.
Istotna jest też możliwość jego stosowania u najmłodszych dzieci. Krople Symbiosys Bifibaby można podawać dzieciom już od pierwszych dni życia. W probiotyku tym wykorzystano metodę mikroenkapsulacji, dzięki której probiotyczne szczepy bakterii Bifidobacterium są chronione przed działaniem kwasu żołądkowego. Jest to kolejna ważna kwestia, ponieważ pożyteczne bakterie muszą dotrzeć do jelita, aby mogły je zasiedlić. Na uwagę zasługuje też fakt, że krople Symbiosys Bifibaby nie zawierają glutenu, laktozy i konserwantów. Mogą być więc podawane dzieciom, których organizm nie toleruje tych składników. Krople te nie wymagają przechowywania w lodówce. Można podawać je na łyżeczce lub dodając do pokarmu.
Krople Symbiosys Bifibaby to wysokiej jakości suplement diety, który można podawać dzieciom od urodzenia.
Artykuł powstał przy współpracy podmiotem prowadzącym reklamę: Biocodex Sp. z o.o.
Bibliografia:
- BozziCionci N. et al. TherapeuticMicrobiology: The Role of Bifidobacteriumbreve as Food Supplement for the Prevention/Treatment of Paediatric Diseases. Nutrients vol. 10,11 1723. 10 Nov. 2018, doi:10.3390/nu10111723
- Primec M. et al. Clinical intervention using Bifidobacterium strains in celiac disease children reveals novel microbial modulators of TNF-α and short-chainfattyacids. Clinicalnutrition (Edinburgh, Scotland) vol. 38,3 (2019): 1373-1381. doi:10.1016/j.clnu.2018.06.931
- Mogna L. et al. Capability of the twomicroorganismsBifidobacteriumbreve B632 and Bifidobacteriumbreve BR03 to colonize the intestinalmicrobiota of children. Journal of clinicalgastroenterology vol. 48 Suppl 1 (2014): S37-9. doi:10.1097/MCG.0000000000000234.
- Giglione E. et al. The Association of Bifidobacteriumbreve BR03 and B632 isEffective to PreventColics in Bottle-fedInfants: A Pilot, Controlled, Randomized, and Double-Blind Study. Journal of clinicalgastroenterology vol. 50 Suppl 2, Proceedings from the 8th Probiotics, Prebiotics& New Foods for Microbiota and Human Healthmeetingheld in Rome, Italy on September 13-15, 2015 (2016): S164-S167. doi:10.1097/MCG.0000000000000693.
- Gałęcka M., Basińska A. M., Bartnicka A. Znaczenie mikrobioty jelitowej w kształtowaniu zdrowia człowieka - implikacje w praktyce lekarza rodzinnego. Forum Medycyny Rodzinnej 2018, tom 12, nr 2, 50-59
- Gałęcka M., Bartnicka A., Szewca M., Mazela J. Kształtowanie się mikrobioty jelitowej u niemowląt warunkiem zachowania zdrowia. Standardy Medyczne/Pediatria 2016, tom 13, 359-367
