2022-04-11
Jakie suplementy należy przyjmować w ciąży?
Suplementacja wybranych witamin i minerałów jest zalecana wszystkim kobietom w ciąży. Istotne są przede wszystkim 4 substancje, na które zapotrzebowanie podczas ciąży wzrasta. Trudno jest pokryć je dietą, dlatego warto sięgnąć po dobre suplementy dla kobiet ciężarnych.
Większość kobiet w czasie ciąży przyjmuje suplementy diety. Czy jednak zawarte w nich witaminy i składniki mineralne mają odpowiednie dawki? Które substancje są kluczowe dla prawidłowego rozwoju dziecka i jak ich niedobór może wpłynąć na przebieg ciąży?
Spis treści:
- Suplementy w ciąży – czy są konieczne?
- Suplementy dla kobiet w ciąży – co powinny zawierać?
- Kwas foliowy - podstawowy składnik suplementu dla kobiet w ciąży
- Witamina D dla kobiet w okresie ciąży
- Kwasy DHA dla kobiet ciężarnych i karmiących piersią
- Jod a wady rozwojowe u dziecka
- Suplementy w ciąży - jakie wybrać?
Suplementy w ciąży - czy są konieczne?
Zbilansowana dieta to podstawa dostarczania do organizmu kobiety w ciąży wszelkich potrzebnych związków odżywczych. Odpowiednia podaż wszystkich niezbędnych witamin i składników mineralnych ma istotne znaczenie dla prawidłowego kształtowania się zarodka i rozwoju płodu już na wczesnym etapie ciąży. Zapotrzebowanie organizmu na niektóre substancje jest jednak na tyle duże, że trudne byłoby całkowite pokrycie go jedynie pożywieniem. Dodatkowo, warto pamiętać, że zawartość poszczególnych witamin i minerałów zmienia się chociażby pod wpływem obróbki termicznej. W większości przypadków ciężko wiec określić, czy substancje kluczowe dla rozwoju dziecka przyjmowane są w wystarczającej ilości. Dlatego więc, obecnie zaleca się suplementowanie wybranych składników odżywczych zarówno przez kobiety starające się o potomstwo, jak i kobiety ciężarne.
Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (obecnie Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników) z 2020 roku ułatwiają dobranie odpowiedniego suplementu diety. Opracowane przez zespół ekspertów wytyczne zawierają informacje na temat tego, które substancje są najbardziej istotne dla prawidłowego rozwoju dziecka.
Suplementy dla kobiet w ciąży – co powinny zawierać?
W trakcie ciąży zapotrzebowanie organizmu na poszczególne witaminy i minerały zmienia się w zależności od jej etapu. Inne dawki niektórych z tych substancji zalecane są w pierwszym trymestrze ciąży, a inne w drugim i trzecim trymestrze. Których składników warto szukać w preparatach dla kobiet w ciąży?
• Witaminy D
• Kwasów tłuszczowych DHA
• Jodu
• Kwasu foliowego
W wielu suplementach dla kobiet ciężarnych znajduje się też żelazo. Wynika to z dość częstego występowania niedokrwistości u kobiet w ciąży. Niedobór żelaza dotyczy w Europie co 4. przyszłej mamy. Może prowadzić do wystąpienia komplikacji już we wczesnym okresie ciąży. Niesie ze sobą ryzyko poronienia, rozwoju wad wrodzonych, zahamowania wewnątrzmacicznego wzrostu płodu, a także przedwczesnego porodu. Jednak nie tylko niedobór, ale również nadmiar żelaza w ciąży stwarza zagrożenie dla jej przebiegu. Z tego powodu, zaleca się przyjmować ten pierwiastek jedynie przez kobiety, u których wyniki morfologii wskazują na niedostateczną podaż żelaza z pożywieniem. Wówczas, zalecana dawka żelaza ustalana jest na podstawie przeprowadzonego badania. W razie potrzeby można sięgnąć po lek z żelazem Ascofer.
Kwas foliowy - podstawowy składnik suplementu dla kobiet w ciąży
Suplementacja kwasu foliowego jest bardzo ważna dla kobiet planujących ciążę. Niedobór kwasu foliowego może skutkować uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego, zahamowaniem prawidłowego wzrostu płodu i poronieniem. Zwiększa też ryzyko rozwoju wad układu sercowo-naczyniowego. Zalecane dawki kwasu foliowego są następujące:
• dla kobiet, które planują ciążę - 0,4 mg na dobę,
• w I trymestrze - 0,4-0,8 mg na dobę,
• w II i III trymestrze, a także w okresie karmienia piersią - 0,6-0,8 mg na dobę.
Szukając suplementów diety w czasie ciąży, warto sprawdzić czy zawierają one potrzebną ilość tego związku. W większości preparatów jego zawartość jest odpowiednia. Warto wiedzieć, że w indywidualnych przypadkach ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej u dziecka jest większe niż u ogółu populacji. Lekarz może więc zalecić przyszłej mamie wyższe niż standardowe dawki kwasu foliowego.
Kwas foliowy można znaleźć w leku Folik, a także w wielu suplementach diety, np. Olimp Kwas foliowy, Aura Herbals Kwas foliowy i Novativ Kwas foliowy forte.
Witamina D dla kobiet w okresie ciąży
Witamina D jest potrzebna do prawidłowego zagnieżdżenia się zarodka w macicy. Niedobór może prowadzić do wystąpienia krzywicy i hipokalcemii (niskiego poziomu wapnia) u noworodka. Uważa się, że jej niedostateczna ilość w organizmie może zwiększać ryzyko krwotoku poporodowego. W Polsce, u znacznej części noworodków stwierdza się niedobory witaminy D, które są wynikiem zbyt niskiej podaży tej substancji przez kobiety w ciąży. Przyszła mama powinna więc przyjmować odpowiednią ilość witaminy D:
• 1500-2000 j.m. na dobę od początku ciąży aż do zakończenia karmienia piersią,
• do 4000 j.m. na dobę w przypadku kobiet otyłych.
W okresie ciąży lub jeszcze przed zapłodnieniem można też wykonać pomiar stężenia witaminy D we krwi i indywidualnie, pod kontrolą lekarza dobrać potrzebną dawkę tego związku. Witaminę D można znaleźć w takich preparatach jak krople Vigantol, kapsułki D-Vitum Forte 2000 czy Olimp Gold-Vit D3 2000.
Kwasy DHA dla kobiet ciężarnych i karmiących piersią
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe DHA są niezbędne dla prawidłowego kształtowania się narządu wzroku u dziecka i rozwoju układu nerwowego. Niedobór kwasów DHA zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń psychomotorycznych, a także upośledzenia ostrości wzroku u dziecka. Może skutkować również przedwczesnym porodem. Kwas DHA powinien być przyjmowany w następujących ilościach:
• 200 mg na dobę - przez cały okres ciąży,
• 1000 mg na dobę - przez kobiety ciężarne, u których jest wyższe ryzyko porodu przedwczesnego (należy to uzgodnić z lekarzem prowadzącym).
Kwasy omega-3 mogą być stosowane też w wyższych dawkach niż standardowe 200 mg przez kobiety ciężarne, które spożywają niewielkie ilości ryb lub w ogóle ich nie jedzą.
Jod a wady rozwojowe u dziecka
Niedobór jodu zwiększa ryzyko wystąpienia różnorodnych wad rozwojowych u płodu. Jeśli niedobór jest duży, może dojść do zaburzeń ze strony układu nerwowego, uszkodzenia słuchu i upośledzenia umysłowego. Suplementy w ciąży powinny zawierać jod również dlatego, że niedostateczna ilość tego związku w organizmie matki może skutkować poronieniem. Zaleca się przyjmowanie jodu w ilości:
• 150-200 mcg na dobę przez wszystkie kobiety ciężarne bez chorób tarczycy od początku do samego końca ciąży.
W przypadku niedoczynności tarczycy lub innych schorzeń tego gruczołu konieczne jest indywidualne dopasowanie dawki jodu dla kobiety ciężarnej.
Suplementy w ciąży - jakie wybrać?
Znając rzetelne zalecenia w zakresie stosowania witamin i minerałów podczas ciąży, łatwiej jest dobrać odpowiedni suplement diety. Przykładowy preparat, który zawiera wszystkie potrzebne składniki w dobrych ilościach to Omegamed Optima Forte. Może być on stosowany od pierwszego tygodnia ciąży i przed okres laktacji. Zbliżony skład ma Omegamed Optima Start, zalecany kobietom planującym zajście w ciążę lub na jej początkowym etapie. Femibion Natal 2 Plus ma wystarczającą zawartość większości potrzebnych substancji z wyjątkiem witaminy D3, którą trzeba dodatkowo uzupełniać. Jest on dedykowany kobietom od drugiego trymestru ciąży. Femibion zalecany we wcześniejszym etapie pozbawiony jest witaminy D i kwasów omega.
Dobrym składem wyróżnia się też preparat MamaDHA Premium+, który zawiera wszystkie potrzebne składniki w dobrych ilościach. Wybór kapsułek Pregna Plus wymaga dodatkowej suplementacji kwasów DHA. Prenatal Duo również zawiera wszystkie niezbędne składniki odżywcze.
Suplementy w ciąży warto przyjmować rozważnie, w oparciu o indywidualne potrzeby przyszłej mamy. Witaminy i minerały wpływają na utrzymanie ciąży i jej przebieg. Należy pamiętać, że zarówno niedobór jak i nadmiar kwasu foliowego lub innej substancji odżywczej może skutkować komplikacjami u matki i u dziecka. Wybierając suplementy diety w ciąży warto więc uważnie czytać składy. Dobry preparat witaminowy dla kobiet w ciąży zmniejszy ryzyko pojawienia się różnych nieprawidłowości w przebiegu ciąży, a także da kobiecie poczucie jak najlepszego zadbania o zdrowie rozwijającego się dziecka.
Bibliografia:
1. Zimmer M., Sieroszewski P., Oszukowski P., Huras H., Fuchs T., Pawłosek A., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2020, tom 5, nr 4, 170-181
2. Brown B., Wright C., Safety and efficacy of supplements in pregnancy, Nutr Rev, 2020, 78 (10), 813-826
