Jakich kosmetyków nie należy używać w ciąży?
Skóra w okresie ciąży wymaga szczególnej pielęgnacji. Nie wszystkie substancje zawarte w kosmetykach są bezpieczne dla kobiet ciężarnych. Przedstawiamy najczęstsze zmiany skórne, które rozwijają się podczas ciąży, a także omawiamy składniki, których należy unikać w tym okresie.
Polecane produkty
Zmiany hormonalne zachodzące w czasie ciąży nie pozostają bez wpływu na skórę. Większość kobiet stara się poprawić jej wygląd poprzez odpowiednią pielęgnację. Wciąż jednak pokutuje wiele mitów odnośnie bezpieczeństwa stosowania niektórych substancji w tym okresie. Które składniki kosmetyków rzeczywiście nie powinny być wykorzystywane do pielęgnacji skóry w trakcie ciąży?
Spis treści:
- Zmiany skórne pojawiające się w okresie ciąży
- Jakich kosmetyków warto unikać podczas ciąży?
- Retinoidy w ciąży
- Kwas salicylowy w ciąży
- Hydrochinon w ciąży
- Trietanolamina i poliakrylamid w ciąży
Zmiany skórne pojawiające się w okresie ciąży
Pielęgnacja skóry w okresie ciąży rządzi się swoimi prawami. Z jednej strony, pod wpływem zmian hormonalnych do jakich wówczas dochodzi, mogą nasilić się pewne problemy skórne, a z drugiej - nie wszystkie substancje chemiczne zawarte w popularnych kosmetykach są bezpieczne dla rozwijającego się płodu. W czasie ciąży rośnie poziom estrogenów, co część kobiet zauważa w postaci promiennej, zdrowej cery. Rośnie jednak również poziom progesteronu, który może wpływać na zwiększoną skłonność skóry do przetłuszczania się i pojawienia się lub nasilenia zmian trądzikowych. Jest to szczególnie zauważalne w III trymestrze ciąży. U kobiet w ciąży, które są posiadaczkami cery naczynkowej często dochodzi do nasilenia zmian i pojawiania się tzw. pajączków.
Istotnym problemem w tym okresie mogą być też przebarwienia skóry. Doświadcza ich większość kobiet w ciąży. Zaczynają pojawiać się już w pierwszym trymestrze ciąży. Mogą mieć różne nasilenie. Kolejną zmianą może być nasilona suchość skóry, której doświadcza ok. 20% kobiet w ciąży. Skóra przyszłej mamy staje się bardziej wrażliwa na różnorodne czynniki, które przed zajściem w ciążę były dla niej obojętne. Intensywne rozciąganie się skóry kobiety w ciąży prowadzi niejednokrotnie do pojawienia się rozstępów.
Koncentrując się na pielęgnacji ciała w czasie ciąży warto wspomnieć również o tym, jak istotne jest odpowiednie dbanie o stan jamy ustnej, która u kobiet ciężarnych jest bardziej podatna na stany zapalne dziąseł i rozwój próchnicy. Można jeszcze spotkać się z odradzaniem korzystania z past i płynów do płukania ust zawierających fluor. Nie ma to jednak żadnego uzasadnienia w świecie medycyny i nauki. Nadmiar fluoru mógłby być szkodliwy gdyby kobieta przyjmowała go w postaci doustnej. Mycie zębów przy użyciu pasty z fluorem, która nie jest połykana nie wiąże się z takim ryzykiem.
Jakich kosmetyków warto unikać podczas ciąży?
Na czas ciąży warto zrezygnować ze stosowania niektórych kosmetyków, zawierających substancje o udowodnionym lub potencjalnym negatywnym wpływie na rozwój płodu. W codziennej pielęgnacji, aby jednocześnie chronić skórę i nie zaszkodzić dziecku, zaleca się unikania takich składników jak:
• retinol, izotretynoina i inne substancje z grupy retinoidów,
• kwas salicylowy,
• hydrochinon,
• trietanolamina,
• poliakrylamid.
Jak widać, lista substancji, których warto unikać w kosmetykach do pielęgnacji skóry w ciąży wcale nie jest długa. Wciąż jednak powiela się wiele mitów dotyczących szkodliwości licznych substancji w stosunku do rozwijającego się dziecka. Jednym z nich jest przypisywanie rakotwórczego działania parabenom. Jednoznacznie zostało to obalone i zgodnie z obecnym stanem wiedzy, kosmetyki stosowane przez kobiety w ciąży mogą zawierać parabeny.
Retinoidy w ciąży
Retinol i inne pochodne witaminy A to związki powszechnie stosowane w leczeniu trądziku. Choć rzeczywiście stosowanie kremów lub leków doustnych z tymi substancjami przynosi korzystne efekty u osób zmagających się z tym problemem skórnym, korzystnie z nich podczas ciąży jest przeciwwskazane. Retinoidy to jedne z substancji, które działają silnie teratogennie. Oznacza to, że mogą one powodować poważne uszkodzenia płodu już od samego początku życia płodowego. Działanie poronne pochodnych witaminy A zostało dobrze udokumentowane. Korzystanie z retinoidów może mieć negatywny wpływ na rozwój układu nerwowego, a także rozwój twarzy, małżowin usznych i podniebienia. Warto dodać, że ilość retinoidów, zawarta w kosmetykach przeciwtrądzikowych oczywiście nie wchłonie się do krążenia ogólnego w tak wysokim stopniu jak retinoidy przyjmowane doustnie. Niemniej jednak, kosmetyki zawierające pochodne witaminy A również mogą być niebezpieczne dla rozwijającego się płodu. Miejscowe stosowanie retinoidów także może być przyczyną wad wrodzonych u dziecka.
Związki, będące pochodnymi witaminy A występują w kosmetykach m.in. pod nazwami: Retinyl Palmitate, Retinyl Acetate, Retinol i Retinaldehyde.
Kwas salicylowy w ciąży
Kosmetyki z kwasem salicylowym również stosowane są, aby leczyć trądzik. Są one jednak odradzane kobietom w ciąży, ze względu na potencjalne ryzyko uszkodzenia rozwijającego się zarodka lub wywołania komplikacji w postaci np. przedwczesnego porodu. Nie udowodniono jak dotąd, aby kosmetyki z kwasem salicylowym rzeczywiście wpływały negatywnie na przebieg ciąży, jednak nie można też tego wykluczyć. Z tego względu, kobietom ciężarnym zaleca się unikania produktów z tym składnikiem. Można sięgnąć po kosmetyki zawierające kwas migdałowy, nadtlenek benzoilu lub kwas mlekowy. Przed zastosowaniem jakiegokolwiek produktu, należy to przedyskutować z lekarzem prowadzącym i upewnić się, że nie ma żadnych przeciwwskazań do jego użycia. Kwasy owocowe w wysokich stężeniach również nie powinny być aplikowane na skórę podczas ciąży.
Kosmetyki z kwasem salicylowym to te, które zawierają w składzie Salicylic Acid.
Hydrochinon w ciąży
Hydrochinon jest substancją wykorzystywaną w leczeniu przebarwień. Kosmetyki w ciąży nie powinny jednak zawierać tego związku, ponieważ w istotnym stopniu przenika on przez barierę naskórkową. Jak zostało już wcześniej wspomniane, podczas ciąży znacznie łatwiej dochodzi do pojawiania się zmian pigmentacyjnych w obrębie twarzy i reszty ciała. Jednak nie wszystkie polecane kosmetyki do walki z przebarwieniami skóry mogą być bezpiecznie stosowane przez kobiety w ciąży. Tak jest właśnie z hydrochinonem. Choć nie udowodniono jego negatywnego wpływu na rozwijające się w łonie matki dziecko, absorpcja tej substancji przez skórę jest na tyle duża, że nie można go też wykluczyć. Aby nie stwarzać niepotrzebnego ryzyka, przyszła mama powinna unikać tej substancji w kosmetykach. Występuje ona pod nazwą: Hydroquinone.
Trietanolamina i poliakrylamid w ciąży
Wiele kremów nawilżających i innych kosmetyków do twarzy i ciała zawiera poliakrylamid i/lub trietanolaminę. Są to związki, których zadaniem jest utrzymanie odpowiednich właściwości danego produktu. Poliakrylamid dodawany jest w celu zagęszczenia kosmetyku. W wyższych stężeniach może on zaburzać wzrost wewnątrzmaciczny i powodować wady płodu. Trietanolamina to natomiast substancja regulująca pH kosmetyku. Stosowana w wysokich ilościach, może działać rakotwórczo. Dopuszczona jest jej zawartość w produktach kosmetycznych jedynie w określonych stężeniach.
Poliakrylamid i trietanolamina występują w produktach kosmetycznych pod nazwami: Polyacrylamide i Triethanolamine.
Niewiele jest substancji bezwzględnie przeciwwskazanych w okresie ciąży. Penetracja licznych składników kosmetyków przez skórę jest na tyle mała, że nie stwarza żadnego zagrożenia dla rozwijającego się dziecka. Przyszłe mamy powinny unikać przede wszystkim pochodnych witaminy A, kwasu salicylowego i hydrochinonu. Związki te są wykorzystywane do leczenia często pojawiających się podczas ciąży zmian skórnych. Warto wiedzieć, że zdecydowana większość tych zmian ustąpi po unormowaniu się poziomu hormonów po porodzie. Z tego powodu, kobietom w ciąży zaleca się wybór innych - bezpiecznych substancji do łagodzenia pojawiających się problemów skórnych lub wstrzymanie się z leczeniem do czasu zakończenia ciąży.
Bibliografia:
1. Bozzo P., Chua-Gocheco A., Einarson A., Safety of skin products during pregnancy, Can Fam Physician, 2011, 57 (6), 665-667
2. Friese K., Morike K., Neumann G., Windorfer A., Leki w ciąży i laktacji, MedPharm Polska, 2010
