Jak kompleksowo zadbać o zdrowie jamy ustnej?

Codzienna higiena zębów i dziąseł chroni przed rozwojem różnorodnych chorób przyzębia oraz innych schorzeń. Wspomaga leczenie stanu zapalnego w jamie ustnej. Wpływa też na świeży oddech i samopoczucie. Jak powinna wyglądać kompleksowa ochrona zębów i dziąseł? Jak wybrać odpowiednią, najlepszą dla siebie szczoteczkę i pastę do zębów?

Polecane produkty

Jak kompleksowo zadbać o zdrowie jamy ustnej?

Spis treści:

Dlaczego utrzymanie zdrowych zębów i dziąseł jest tak ważne?

Dobry stan zdrowia jamy ustnej z jednej strony wpływa na estetykę (któż nie chciałby mieć pięknego, śnieżnobiałego uśmiechu?) i samopoczucie, a z drugiej, w istotny sposób oddziałuje na ogólny komfort życia. Zdrowie zębów i dziąseł jest kluczowe dla możliwości prawidłowego jedzenia, przeżuwania, smakowania pokarmów, a także dla wyraźnego mówienia i swobodnej ekspresji emocji.

Kompleksowe podejście do codziennej pielęgnacji jamy ustnej zapobiega rozwojowi bakterii, które wpływają nie tylko na zdrowie zębów, ale również zdrowie całego organizmu. Bakterie te mają zdolność przedostawania się do krwioobiegu, a następnie do tkanek i narządów wewnętrznych. W związku z tym, zły stan jamy ustnej może przyczyniać się do rozwoju różnorodnych chorób, które na pierwszy rzut oka trudno jest powiązać ze stanem zębów i dziąseł. Dobrze udokumentowany został związek między stanem jamy ustnej a infekcyjnym zapaleniem wsierdzia. Zależność między kondycją zębów a chorobami ogólnoustrojowymi jest obustronna - zmiany w obrębie języka, podniebienia czy zębów mogą być też jednym z objawów określonego schorzenia. Codzienna pielęgnacja jamy ustnej i wczesne uchwycenie niepokojących zmian jest pomocne w procesie diagnostyki, a w pewnych przypadkach umożliwia też szybsze wprowadzenie odpowiedniego leczenia.

Prawidłowa higiena zębów – na czym polega?

Kompleksowa ochrona zębów i dziąseł zapobiega odkładaniu się płytki nazębnej, rozwojowi próchnicy, chorób dziąseł, schorzeń ogólnoustrojowych, a także utracie zębów. Jaka powinna być częstość mycia zębów? Zalecane jest przynajmniej dwukrotne w ciągu doby oczyszczanie zębów - rano i wieczorem. Mycie zębów przed snem jest szczególnie istotne, ponieważ w trakcie spania zmniejsza się produkcja śliny, wśród której składników znajdują się substancje ograniczające namnażanie się bakterii. Jeśli więc zęby nie zostaną oczyszczone, resztki pokarmu znajdujące się w jamie ustnej będą dodatkowo stwarzać korzystne warunki do rozwoju drobnoustrojów.

Jak długo myć zęby? Rekomendowane jest szczotkowanie zębów przez co najmniej 2 minuty. Warto zaznaczyć, że nie powinniśmy myć zębów bezpośrednio po spożyciu pokarmu lub napoju, który zawiera sporo kwasów (np. kwaśne żelki, owoce cytrusowe, sok pomarańczowy). Kwas może bowiem rozmiękczać szkliwo. Szczotkując zęby po takim posiłku nasilamy ten efekt. Warto poczekać ze szczotkowaniem godzinę (a przynajmniej pół godziny).

Skuteczne zadbanie o stan jamy ustnej obejmuje:

  • regularne szczotkowanie zębów - 2 razy dziennie przez co najmniej 2 minuty,
  • korzystanie z płynu do płukania jamy ustnej zgodnie z zaleceniami stomatologa,
  • poprawne czyszczenie przestrzeni międzyzębowych nicią dentystyczną,
  • prawidłową technikę czyszczenia zębów - są różne techniki czyszczenia zębów u dzieci i dorosłych. W przypadku posiadania wrażliwych zębów lub zmagania się z chorobami w obrębie jamy ustnej, szczególnie zalecana jest obrotowo-wymiatająca metoda szczotkowania,
  • zdrowy sposób odżywiania się - częste spożywanie słodkich, bogatych w cukry proste przekąsek nie sprzyja utrzymaniu zdrowych zębów,
  • rezygnację z palenia papierosów i ograniczenie spożycia alkoholu,
  • używanie ochraniacza na zęby podczas uprawiania sportów kontaktowych, w trakcie których może dojść do ich uszkodzenia,
  • regularne wizyty u dentysty i usuwanie płytki nazębnej.

Jaką pastę do zębów wybrać?

Ważnym elementem codziennej higieny zębów jest korzystanie z odpowiedniej pasty do zębów. Rekomenduje się stosowanie pasty z fluorem. Regularne szczotkowanie zębów pastą z fluorem to jeden z elementów profilaktyki jamy ustnej i ochrony przed próchnicą. Fluor posiada zdolność wbudowywania się w strukturę szkliwa. Umożliwia też uzupełnianie mikroubytków i naprawę niewielkich uszkodzeń szkliwa. Dodatkowo, fluor ogranicza namnażanie się bakterii. Wpływa korzystnie na stan zdrowia zębów. Zaleca się korzystanie z pasty do zębów, w której stężenie fluoru wynosi:

  • 1000 ppm u dzieci poniżej 6. roku życia,
  • ok. 1450 ppm u dzieci powyżej 6. roku życia,
  • ok. 1500 ppm u osób dorosłych.

Pasta do zębów z fluorem skuteczniej chroni przed rozwojem próchnicy niż pasta do zębów bez fluoru. Aby codzienna pielęgnacja zębów była więc efektywna, podczas wyboru pasty w pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę na odpowiednią zawartość fluoru. Przykładowa pasta do zębów dla dzieci powyżej 3. roku życia zawierająca 1450 ppm fluoru to Oral-B Kids. Dla osób dorosłych odpowiednia będzie m.in. pasta przeciwpróchnicowa Elgydium (1350 ppm) oraz pasta Elmex przeciw próchnicy (1400 ppm). Na rynku jest sporo dobrych past do zębów z odpowiednią zawartością fluoru. Na tubce lub opakowaniu (lub na stronie internetowej) zawsze warto przed zakupem sprawdzić stężenie tego minerału.

W pastach do zębów zawarte są też inne substancje, m.in. substancje ścierne, które mechanicznie usuwają płytkę nazębną i inne zanieczyszczenia odkładające się na powierzchni szkliwa. Poziom ścierności w tych pastach określany jest dwoma współczynnikami: REA (ścieralność względem szkliwa) i RDA (ścieralność względem zębiny). Generalnie im wyższe są te wartości, tym silniejsze jest działanie ścierające pasty. Z past o wysokiej ścieralności trzeba korzystać rozsądnie. Długotrwałe stosowanie takich past wybielających może bowiem niekorzystnie wpływać na szkliwo.

Dostępne są też specjalistyczne pasty do zębów takie jak pasta przeciw paradontozie, która działa przeciwzapalnie, regenerująco, a do tego ogranicza ryzyko krwawienia z dziąseł, czy chociażby pasta do zębów nadwrażliwych wzmacniająca szkliwo. Warto indywidualnie dobrać pastę, która odpowiada na potrzeby konkretnej osoby, a jej skład dopasowany jest do aktualnego stanu uzębienia.

Szczoteczki do zębów - która będzie najlepsza?

Na skuteczne i dokładne mycie zębów wpływa też dobór odpowiedniej szczoteczki. Jaka szczoteczka zapewnia właściwe czyszczenie i będzie najlepsza w codziennej pielęgnacji zębów? Właściwie nie ma jednej szczoteczki, która byłaby najlepsza dla każdej osoby. O wyborze szczoteczki dla dzieci pisaliśmy w artykule: Jaka szczoteczka dla rocznego dziecka?

Podczas zakupu szczoteczki do zębów, warto zwrócić uwagę na zaledwie kilka aspektów:

  • miękkość włosia - im miększe jest włosie, tym działa delikatniej na szkliwo. W związku z tym, szczoteczka o bardzo miękkim włosiu dobrze sprawdzi się u osób z implantami, po zabiegach ortodontycznych, a także dla pacjentów z nadwrażliwością zębów. Jeśli szkliwo jest zdrowe i nie występują żadne choroby przyzębia, można sięgnąć po szczoteczkę ze średnią miękkością włosia. Stosunkowo rzadko zalecana jest szczoteczka z twardym włosiem. Ta może być odpowiednia dla osób z problemem nasilonego odkładania się płytki nazębnej,
  • rodzaj szczoteczki - dostępne są szczoteczki manualne, elektryczne, soniczne oraz ultradźwiękowe. Różnią się one mechanizmem działania, komfortem użytkowania, a także ceną. Szczoteczki manualne są na pewno najtańsze, ale jednocześnie najmniej dokładne w czyszczeniu zębów. Szczoteczki elektryczne dzięki wykonywanym przy pomocy silnika ruchom znacznie skuteczniej oczyszczają szkliwo. Szczoteczki soniczne również, choć działają one w inny sposób, wykorzystując fale dźwiękowe. Podobnie działają szczoteczki ultradźwiękowe, choć w tym przypadku częstotliwość fal jest znacznie większa niż w szczoteczkach sonicznych. Szczoteczki ultradźwiękowe mogą być szczególnie pomocne dla osób z nadwrażliwością zębów. U reszty pacjentów dobrze sprawdzą się również szczoteczki soniczne, elektryczne czy zwykłe, manualne,
  • dodatkowe funkcje - niektóre modele szczoteczek wyposażone są w dodatkowe funkcje, takie jak wskaźnik efektywności czyszczenia zębów, siła nacisku czy różne tryby pracy (np. tryb delikatny lub tryb polerowania). Mają też licznik czasu i sygnał dźwiękowy informujący o upływie zalecanego czasu szczotkowania. Wybrane modele mają też możliwość połączenia z odpowiednią aplikacją i na bieżąco śledzenia efektywności dbania o czystość jamy ustnej.

Jak wybrać płyn do płukania jamy ustnej?

Prawidłowe dbanie o stan jamy ustnej to również korzystanie z płynów do płukania ust. Jego regularne stosowanie pomaga efektywniej pielęgnować zęby i dziąsła. Skutecznie chroni też przed odkładaniem się płytki nazębnej. Nie bez znaczenia jest również fakt, że płyn do płukania jamy ustnej działa odświeżająco. Oferta płynów do płukania jamy ustnej jest tak bogata, że z pewnością każdy może znaleźć odpowiedni dla siebie produkt. W celu ochrony dziąseł, zapobiegania podrażnieniu i/lub krwawieniu z dziąseł można sięgnąć po płyn Meridol Ochrona Dziąseł. Jeśli potrzebne jest silniejsze działanie antybakteryjne, można zastosować Eludril Extra. Zawarta w nim chlorheksydyna skutecznie zapobiega rozwojowi płytki nazębnej. Ten produkt przeznaczony jest do krótkotrwałego stosowania. Często zalecany jest po zabiegach stomatologicznych. Warto korzystać z niego zgodnie z zaleceniami stomatologa. Takie samo stężenie chlorheksydyny jest też w płynie do płukania jamy ustnej SeptOral med.

Chcąc wzmocnić efekt wybielający pasty do zębów, można zastosować płyn Lacalut White. Przy nadwrażliwości zębów lepszy wyborem może być płyn Lacalut Sensitive. Zwolennicy naturalnych preparatów mogą płukać jamę ustną ziołowym płynem Sylveco. Zawarte w nim ekstrakty roślinne oraz dodatkowe składniki wykazują właściwości przeciwbakteryjne, ściągające, regenerujące oraz odświeżające. Zmagając się z suchością jamy ustnej można wybrać Gargarin Mukoterapia.

Czy warto stosować nić dentystyczną?

Odpowiednia pielęgnacja jamy ustnej obejmuje również regularne nitkowanie zębów. Nawet najbardziej skuteczne mycie zębów z wykorzystaniem jedynie szczoteczki nie oczyści dokładnie przestrzeni między zębami - włókna szczoteczki nie dostaną się do tak wąskich szczelin. Warto korzystać z nici dentystycznej regularnie, choć jeden raz dziennie. Pora dnia nie ma większego znaczenia. Powinna być ona przede wszystkim dogodna dla konkretnej osoby. Można nitkować zęby zarówno przed jak i po ich umyciu. Jest to również kwestia indywidualnych preferencji. Początkowo, używanie nici dentystycznej może być dość problematyczne, ale z czasem stanie się standardową, bezproblemową czynnością, która pomaga utrzymać zdrowie jamy ustnej.

Nitkowanie zębów nie powinno być bolesne. Trzeba tak prowadzić nić między zębami, aby nie uszkodzić delikatnych dziąseł. Pocierając nicią o ząb stopniowo oczyszczamy jego powierzchnie styczne. Należy pamiętać, aby każda szczelina była oczyszczana nowym fragmentem nici. Przykładowe produkty to dentystyczna nić woskowana Sunstar Gum Fine Floss, nić wybielająca Jordan Whitening oraz wykałaczki z nicią do zębów wrażliwych DenTek.

Kamień nazębny - jak się go pozbyć?

Zadbana jama ustna wymaga regularnych wizyt u stomatologa. Specjalista na bieżąco ocenia stan jamy ustnej, może wychwycić rozwój chorób przyzębia na wczesnym etapie i udzielić wskazówek dotyczących prawidłowej techniki dbania o jamę ustną. Podczas wizyt kontrolnych usuwany jest kamień nazębny, który może prowadzić do rozwoju próchnicy oraz innych schorzeń w obrębie jamy ustnej (i nie tylko). U części osób obserwuje się mniejszą tendencję do odkładania się płytki nazębnej, a u innych - znacznie większą. Czasami, nawet mimo regularnego szczotkowania zębów i systematycznego wykonywania innych zabiegów pielęgnacyjnych (takich jak płukanie jamy ustnej, nitkowanie zębów) dochodzi do gromadzenia się kamienia nazębnego i rozwoju stanu zapalnego. Jego regularne usuwanie pomaga zachować zdrowe zęby i dziąsła. W usuwaniu płytki nazębnej wykorzystuje się m.in. scaling i piaskowanie zębów.

Jak często usuwać płytkę nazębną? Jest to dość indywidualna kwestia. Zazwyczaj wystarczające jest usuwanie kamienia 1-2 razy w roku. Jeśli jednak widoczna jest tendencja do odkładania się kamienia, konieczne mogą być częstsze zabiegi - raz na 3-6 miesięcy. O częstości usuwania płytki nazębnej warto porozmawiać ze stomatologiem.

 

Skuteczne zadbanie o stan jamy ustnej wpływa zarówno na fizyczny, jak i psychiczny stan zdrowia. Dla wielu osób zły stan uzębienia znacząco wpływa bowiem na nastrój i życie towarzyskie. Osoby, które nie są zadowolone z wyglądu swoich zębów rzadziej się uśmiechają i udzielają towarzysko. Zdrowie jamy ustnej jest więc istotne dla zachowania pożądanego komfortu życia.

 

Bibliografia:

  1. Bołtacz-Rzepkowka E. W zdrowym ciele...zdrowa jama ustna. Stomatologia po Dylomie 2022, 03
  2. Walsh T., Worthington H.V., Glenny A.M., Marinho V.C.C., Jeroncic A. Fluoride toothpastes of different concentrations for preventing dental caries. Cochrane Database of Systematic Reviews 2019, Issue 3. Art. No.: CD007868. DOI: 10.1002/14651858.CD007868.pub3. Accessed 11 December 2023
  3. Kasiak M., Kasiak M. Pasty do zębów - skład i działanie. Farm Pol 2009, 65 (9), 665-672
  4. Wrzyszcz-Kowalczyk A., Piesiak-Pańczyszyn D., Jankowska K., Giers-Kryczenkow M. Aktualne zalecenia dotyczące profilaktyki zdrowia jamy ustnej dla dzieci powyżej 6. roku życia. Stomatologia po Dyplomie 2018, 10
  5. Radzki D., Wilhelm-Węglarz M., Pruska K., Kusiak A., Ordyniec-Kwaśnica I. A Fresh Look at Mouthwashes - What Is Inside and What Is It For? Int J Environ Res Public Health 2022, 19 (7), 3926, doi: 10.3390/ijerph19073926

Podobne artykuły

Twój koszyk w najlepszej cenie
Liczba ofert 3
Cena od 200,56zł

Hello!

Twój koszyk jest pusty

Znajdź produkty i zbuduj swój koszyk zakupów. Im więcej potrzebnych Ci produktów dodasz, tym bardziej ekonomiczne będą Twoje zakupy! Załatwisz je szybciej, a my znajdziemy dla Ciebie najtańszy koszyk i najwygodniejsze opcje dostawy.

Bądź Smart i zyskuj!

Tutaj znajdziesz wszystkie informacje i korzyści. Odpowiemy na Twoje pytania i wyjaśnimy jak zrobić szybkie i tanie - mądre zakupy.

Zobacz jak to działa