2023-05-30
Drętwienie, mrowienie rąk i nóg - po jakie witaminy warto sięgnąć?
Mrowienie rąk, drętwienie lub kłucie odczuwane w nogach to powszechne dolegliwości, których doświadcza wiele osób. Jak sobie radzić z tymi objawami? Kto jest najbardziej narażony na ich wystąpienie?
Polecane produkty
Spis treści:
- Mrowienie, drętwienie rąk i nóg - co może być przyczyną tych objawów?
- Jak leczyć drętwienie rąk i nóg?
- Rola witamin z grupy B w funkcjonowaniu układu nerwowego
- Kto jest najbardziej narażony na niedobór witamin z grupy B?
- Jak wybrać preparat z witaminami z grupy B?
Mrowienie, drętwienie rąk i nóg - co może być przyczyną tych objawów?
Mrowienie, drętwienie czy też kłucie odczuwane w kończynach to częste dolegliwości, które w zależności od nasilenia mogą w różnym stopniu obniżać odczuwany komfort życia. Pacjenci opisują te objawy jako "uczucie chodzenia mrówek po stopach" czy też "wbijania szpilek w skórę". Symptomy te są nieprzyjemne, a jeśli utrzymują się przez dłuższy czas, mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie.
Możliwe przyczyny drętwienia, pieczenia, mrowienia lub kłucia kończyn to:
- urazy mechaniczne - jeśli przebyty uraz doprowadził do uszkodzenia nerwów czuciowych w obrębie kończyny,
- zaburzenia elektrolitowe,
- odmrożenie lub oparzenie,
- niedokrwienie wywołane miażdżycą tętnic,
- zespół cieśni nadgarstka,
- stwardnienie rozsiane,
- zespół niespokojnych nóg,
- choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa,
- cukrzyca i pojawiająca się w wyniku jej rozwoju polineuropatia cukrzycowa.
Zaburzenia czucia, takie jak drętwienie, mrowienie czy kłucie mogą wynikać z nieprawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Uszkodzenie nerwów, w początkowym okresie może przebiegać jako nawracające zaburzenia czucia, które nasilają się w nocy, podczas snu. Jeśli stan ten nie będzie leczony, z czasem natężenie objawów zaczyna wzrastać, a dolegliwości coraz bardziej doskwierać pacjentowi również w ciągu dnia.
Jak leczyć drętwienie rąk i nóg?
Leczenie mrowienia, kłucia czy też drętwienia rąk i nóg zależy od przyczyny tych dolegliwości. Jeśli zaburzenia czucia trwają dłuższy czas lub nawracają, warto udać się do lekarza i spróbować ustalić źródło tych objawów. Inaczej wygląda bowiem leczenie drętwienia rąk będącego wynikiem zespołu cieśni nadgarstka czy zaburzeń elektrolitowych, a jeszcze inaczej zaburzeń czucia, które pojawiają się w wyniku uszkodzeń nerwów obwodowych. To właśnie na nich skupimy się w dalszej części artykułu.
Czasami, dolegliwości, które pojawiają się w wyniku zaburzeń pracy układu nerwowego, pozostają niezauważone przez pacjentów. Zdarza się, że objawy takie jak mrowienie, cierpniecie kończyn, zwiększona wrażliwość na ból lub zaburzenia czucia temperatury są bagatelizowane. O ile są one łagodne, nie trwają długo i nie nawracają, najprawdopodobniej nie mają poważnej przyczyny. Problem jednak pojawia się, gdy drętwienie lub mrowienie rąk i nóg, a także inne zaburzenia czucia stają się uciążliwe dla danej osoby i zaburzają wykonywanie codziennych czynności. Jedną z przyczyn występowania tych objawów jest niedobór witamin z grupy B. Leczenie neuropatii obwodowej wynikającej z niedostatecznego spożycia tych związków pozwala skutecznie łagodzić wymienione dolegliwości.
Rola witamin z grupy B w funkcjonowaniu układu nerwowego
Witaminy z grupy B są niezbędne dla prawidłowej pracy układu nerwowego. Należy o tym pamiętać, zanim sięgnie się po jakiekolwiek preparaty na układ nerwowy. Spośród tej grupy związków, kluczowe znaczenie w kontekście funkcjonowania neuronów (komórek nerwowych) mają:
- witamina B1 (tiamina),
- witamina B6 (pirydoksyna),
- witamina B12 (kobalamina).
Witamina B1 bierze udział w syntezie neuroprzekaźników, czyli związków przenoszących sygnał między komórkami nerwowymi. Witamina B6 również jest wykorzystywana do produkcji neuroprzekaźników. Jest niezbędna do utrzymania prawidłowego przekaźnictwa nerwowego. Witamina B12 jest potrzebna do syntezy mieliny. Mielina to osłonka otaczająca neurony, pełniąca funkcję ochronną. Kobalamina może również wspomagać proces regeneracji nerwów.
Z uwagi na fakt, że witaminy z grupy B istotnie wpływają na pracę układu nerwowego, ich niedobór może powodować wystąpienie różnorodnych zaburzeń o podłożu neurologicznym. Mogą to być wspomniane zaburzenia czucia, ale również częste uczucie zmęczenia i znużenia, trudności z koncentracją uwagi, zwiększona drażliwość czy też spadek nastroju.
Kto jest najbardziej narażony na niedobór witamin z grupy B?
Niedobór witamin z grupy B częściej pojawia się u takich grup osób jak:
- diabetycy - jednym z najczęstszych powikłań cukrzycy jest neuropatia cukrzycowa,
- osoby leczone metforminą - obserwuje się u nich niższe stężenie witaminy B12. Zgodnie z aktualnymi rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, u osób długotrwale przyjmujących metforminę zalecana jest suplementacja witaminy B12,
- osoby długotrwale przyjmujące leki, które hamują wydzielanie kwasu solnego w żołądku (np. IPP) - preparaty te hamują wchłanianie witaminy B12,
- alkoholicy - przewlekłe spożywanie alkoholu może prowadzić do uszkodzenia układu nerwowego,
- chorzy zmagający się ze schorzeniami układu pokarmowego (np. choroba wrzodowa żołądka, celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna) – choroby te mogą utrudniać wchłanianie witamin z grupy B z pożywienia,
- pacjenci niedożywieni lub będący na restrykcyjnych dietach,
- weganie - wykluczenie z pożywienia produktów pochodzenia mięsnego, będących dobrym źródłem witaminy z grupy B, zwiększa ryzyko wystąpienia niedoborów tych związków,
- osoby starsze - wraz z wiekiem wchłanianie niektórych witamin z grupy B ulega pogorszeniu.
Jak widać, osób zagrożonych rozwojem niedoboru witamin z grupy B jest sporo. Suplementacja tych związków może poprawić funkcjonowanie układu nerwowego i pomóc jak najdłużej zachować prawidłowy stan nerwów.
Jak wybrać preparat z witaminami z grupy B?
Preparatów z witaminami z grupy B jest wiele. Przy wyborze, warto zwrócić uwagę na takie kwestie jak:
- Lek czy suplement - leki stosowane są w celu leczenia i/lub zapobiegania chorobom. Suplementy są natomiast rodzajem żywności, której składniki wykazują określony efekt odżywczy lub fizjologiczny. Jeśli celem stosowania witamin z grupy B jest jedynie wzbogacenie codziennej diety o te związki, można sięgnąć po suplement. Jeśli jednak istnieje wysokie ryzyko, że u danej osoby pojawił się lub wystąpi w przyszłości niedobór tych witamin, lepszym wyborem będzie lek. Powinien być on wybrany również wtedy, gdy rozwinęły się już objawy takie jak drętwienie, mrowienie, pieczenie czy kłucie, będące wynikiem niedoboru witamin z grupy B.
- Zawartość poszczególnych witamin - niedobory witamin z grupy B wymagają stosowania odpowiednio wyższych dawek tych związków. Warto czytać składy preparatów i wybrać taki, w którym zawartość witamin nie jest znikoma.
- Dawkowanie - większość pacjentów lubi przyjmować lek tylko raz dziennie. Taki uproszczony schemat dawkowania jest wygodny i zwiększa prawdopodobieństwo kontynuowania terapii oraz uzyskania dobrych efektów leczenia. Jest to szczególnie istotne nie tylko dla osób starszych, które najczęściej stosują już inne leki, ale również dla tych pacjentów, którzy mają trudność z przełykaniem tabletek lub nie pamiętają o konieczności ich regularnego zażywania.
Jeśli poziom witamin z grupy B w organizmie jest zbyt niski, zachodzi ryzyko uszkodzenia komórek nerwowych. Mogą temu towarzyszyć objawy takie jak mrowienie, drętwienie, pieczenie, kłucie kończyn, zmniejszenie wrażliwości na dotyk i temperaturę, a także ból neuropatyczny. Aby zapobiegać uszkodzeniom nerwów lub leczyć występujące już objawy niedoboru witaminy B, warto sięgnąć po skuteczny lek zawierający najważniejsze dla układu nerwowego witaminy z grupy B, w odpowiednich dawkach.
Bibliografia:
- Bubko I., Gruber B.M., Anuszewska E.L., Rola tiaminy w chorobach neurodegeneracyjnych. Postępy Hig Med Dosw, 2015; 69: 1096-1106
- Jasłowski D., B vitamins in diseases of the nervous system - facts and myths. Journal of Education, Health andSport. 2023; 13 (5): 100-104, doi: http://dx.doi.org/10.12775/JEHS.2023.13.05.014
- Araszkiewicz A., Bandurska-Stankiewicz E., Borys S. i inni, Zaleceniami kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2022. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Curr Rop Diabetes, 2022, 2 (1): 1-14
- Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, 2020
