2024-01-16
Czym są kurzajki (brodawki)? Jak skutecznie je usunąć?
Kurzajki na stopach lub dłoniach mogą pojawiać się zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych. Wywołuje je wirus brodawczaka ludzkiego HPV. Czasami występują pojedynczo, a innym razem tworzą bardziej liczne skupiska. Jak wyglądają kurzajki na dłoniach, stopach lub twarzy? Jakie metody są skuteczne w leczeniu brodawek, a które są niezalecane?
Polecane produkty
Spis treści:
- Czym są kurzajki (brodawki)? Skąd się biorą?
- Jak dochodzi do zarażenia wirusem HPV i rozwoju brodawki?
- Jak wygląda kurzajka?
- Leczenie kurzajek
- Domowe sposoby na brodawki
Czym są kurzajki (brodawki)? Skąd się biorą?
Brodawki wirusowe, potocznie określane jako kurzajki, to zmiany skórne, które mogą mieć różną postać. Większość osób w ciągu swojego życia przynajmniej raz ma brodawkę. Choć zmiany te mogą pojawić się w dowolnym wieku, częściej obserwuje się je u dzieci oraz nastolatków. Kurzajki same w sobie są zmianami niegroźnymi. Mogą też ustąpić samoistnie po pewnym czasie. Wiele osób poszukuje jednak skutecznych metod leczenia brodawek, ponieważ czasami są one źródłem bólu i dyskomfortu. Zmiana powstała na stopie może powodować ból podczas chodzenia. Brodawki na odkrytych częściach ciała są przez wielu pacjentów uważane za nieestetyczne. Dodatkowo, zmiany te są zakaźne. Stąd też warto usuwać je gdy tylko się pojawią.
Brodawki wirusowe, jak sama nazwa wskazuje, rozwija się w wyniku zakażenia wirusowego. Za infekcję odpowiada wirus brodawczaka ludzkiego (HPV - Human Papilloma Virus). Istnieje ponad 100 różnych typów wirusa HPV. Wirus brodawczaka ludzkiego wnika do skóry człowieka np. przez niewielką ranę, skaleczenie. Jego replikacja (namnażanie się) jest ściśle związana zarówno z cechami samego wirusa, jak i procesem podziału oraz różnicowania się komórek nabłonka osoby zarażonej. U części pacjentów wirus ten namnaża się więc szybciej, w krótkim czasie prowadząc do pojawienia się charakterystycznej zmiany na skórze lub błonie śluzowej, a u innych mija sporo czasu, zanim zakażone komórki przekształcą się w zmianę określaną jako kurzajka.
Jak dochodzi do zarażenia wirusem HPV i rozwoju brodawki?
Wiemy już, że brodawki powstają na skutek zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego. Jak dochodzi do zakażenia? Najczęściej, przeniesienie wirusa ma miejsce podczas bezpośredniego kontaktu z osobą będącą jego nosicielem. Dotknięcie zmiany umiejscowionej na skórze lub błonie śluzowej może skutkować zarażeniem się wirusem HPV. Możliwe jest również zarażenie się nim poprzez kontakt z materiałem zakaźnym. Używanie skarpetek lub ręcznika, na których mogą być obecne komórki naskórka, stwarza ryzyko infekcji. Stąd też, jest ono wyższe w miejscach publicznych, takich jak baseny czy siłownie. Osoba mająca brodawki na stopach lub dłoniach staje się potencjalnym źródłem zakażenia dla innych osób, korzystających z tych samych powierzchni i przedmiotów.
Sam kontakt z osobą zarażoną wirusem HPV nie jest jeszcze jednoznaczny z rozwojem infekcji. Istotną rolę pełni tu funkcjonowanie układu odpornościowego. U osoby z zaburzeniami odporności, ryzyko rozwoju kurzajek po kontakcie z wirusem HPV jest znacznie wyższe niż u osób bez takich zaburzeń. Nie bez znaczenia jest też odpowiednia higiena i przestrzeganie jej podstawowych zasad, takich jak częste mycie rąk czy chociażby korzystanie z własnego obuwia podczas przebywania na basenie.
Jak wygląda kurzajka? Gdzie może się pojawić?
Występują różne rodzaje kurzajek:
- brodawki zwykłe - grudki o zabarwieniu zbliżonym do koloru skóry i niewielkiej średnicy (kilka do kilkunastu milimetrów). Najczęściej pojawiają się na skórze dłoni, szczególnie w bliskiej okolicy paznokcia, choć mogą wystąpić właściwie na dowolnym obszarze skóry lub błon śluzowych. Ich powierzchnia jest zrogowaciała, szorstka i nierówna. Brodawki zwykłe mogą występować pojedynczo lub w większych skupiskach,
- brodawki podeszwowe, określane też jako brodawki stóp - lokalizują się na podeszwach stóp. Ich wygląd jest zbliżony do brodawek zwykłych, ale brodawki podeszwowe mają zazwyczaj większą średnicę. Zmiany na stopach, choć same w sobie najczęściej są niebolesne, mogą powodować dyskomfort lub dolegliwości bólowe podczas chodzenia bądź biegania,
- brodawki mozaikowe - występują znacznie rzadziej niż wyżej wymienione zmiany. Powstają w wyniku zlania się w skupiska kilku mniejszych brodawek,
- brodawki płaskie - te zmiany określane są też jako brodawki młodocianych, ponieważ występują głównie u osób młodych. Mają postać spłaszczonych grudek o zabarwieniu od jasnożółtego, lekko różowego do jasnobrązowego. Ich powierzchnia najczęściej jest gładka, choć może być też lekko chropowata. Brodawki płaskie umiejscawiają się zazwyczaj na skórze twarzy, szyi, a także dłoni.
Choć kurzajki zazwyczaj kojarzone są z występowaniem na skórze dłoni, podeszwach lub skórze twarzy, miejscem ich lokalizacji może być właściwie dowolny obszar skóry, a także błona śluzowa. Brodawki mogą rozwijać się też w okolicy narządów płciowych. Mówimy wówczas o kłykcinach kończystych, którymi można się zarazić drogą kontaktu płciowego.
Leczenie kurzajek
W leczeniu kurzajek można zastosować różna preparaty. Spośród nich, największą skutecznością wyróżniają się terapia kwasowa oraz krioterapia. Samodzielnie można spróbować usunąć brodawkę na stopie lub dłoni. Jeśli jednak zmiana pojawiła się na skórze twarzy lub szyi, na błonie śluzowej lub kurzajki są liczne, warto pozbyć się ich u specjalisty. Samodzielnie usuwanie kurzajek z twarzy może skutkować powstaniem blizny. Należy też zaznaczyć, że diabetycy (osoby chorujące na cukrzycę) również nie powinni pozbyć się brodawek na własną rękę.
Terapia kwasami
W leczeniu brodawek można wykorzystać preparaty zawierające kwas salicylowy i/lub kwas mlekowy. Kwas salicylowy działa keratolitycznie. Oznacza to, że rozpuszcza i złuszcza zrogowaciałe komórki. Kwas mlekowy również pomaga pozbyć się twardej, zrogowaciałej tkanki. Preparaty z kwasami dostępne są w różnej postaci o odmiennym sposobie stosowania. Płyn na brodawki Brodacid nanosi się aplikatorem na zmianę 2 razy dziennie. Po aplikacji preparatu należy chwilę odczekać, aż zaschnie on na brodawce i pokryje ją białą osłonką. Płyn może być stosowany na brodawki u dzieci od 2. roku życia oraz u osób dorosłych.
Alternatywą są plastry z kwasem salicylowym. Przeznaczone są one do usuwania kurzajek z podeszwy stóp. Plaster należy nakleić na zmianę tak, aby jego centralna część dobrze przylegała do zmiany i jednocześnie nie miała kontaktu ze zdrową skórą. Przykładowe plastry na kurzajki to Salvequick Med Wart Plaster. Należy je zmieniać nie rzadziej niż po 2 dobach (lub wcześniej jeśli plaster zacznie odchodzić od skóry). W ciągu doby nie zaleca się jednak stosowania większej ilości niż 1 plaster.
Zanim sięgniemy po plaster z kwasem, warto odpowiednio przygotować zmianę. Może to przyspieszyć jej usunięcie. Przed naklejeniem plastra zaleca się namoczyć brodawkę w ciepłej wodzie przez kilka minut, a następnie osuszyć skórę.
Terapia kwasowa jest efektywna, choć na rezultaty leczenia często trzeba poczekać od kilkunastu dni do kilku tygodni. Oprócz kwasu salicylowego, w leczeniu zmian wykorzystuje się też kwas trójchlorooctowy (TCA). Aplikator z kwasem (po jego uprzednim przygotowaniu zgodnym z instrukcjami zawartymi w ulotce) przykłada się do brodawki i chwilę przytrzymuje. Przykładem takiego produktu jest wyrób medyczny Undofen Pro Pen Terapia kwasowa TCA. Co istotne, aplikację powtarza się tylko raz w tygodniu. Jak deklaruje producent, większość brodawek zanika w ciągu miesiąca od rozpoczęcia stosowania tego preparatu.
Krioterapia - wymrażanie brodawek
Dużą popularnością cieszy się wymrażanie brodawek. Zabieg ten, choć zazwyczaj wiąże się z chwilowym dyskomfortem, pozwala dość szybko i w wygodny sposób pozbyć się nieestetycznej lub bolesnej zmiany. Najczęściej wystarczy bowiem zaledwie jednorazowa aplikacja preparatu, aby brodawka po kilku dniach odpadła. Czasami konieczne jest powtórne wymrożenie zmiany po upływie 2 tygodni. Wymrażanie kurzajek może być stosowane nie tylko u dorosłych, ale również u dzieci powyżej 4. roku życia. Niska temperatura wymraża i uszkadza strukturę brodawki. W zależności od konkretnego preparatu oraz wielkości kurzajki różny jest czas trzymania aplikatora przy brodawce. Zazwyczaj wynosi on od 10 do 20 sekund (nie może być dłuższy niż 40 sekund). Po wymrożeniu w miejscu brodawki pojawia się białawy pęcherzyk. Po kilku-kilkunastu dniach brodawka powinna odpaść.
Aby zwiększyć efektywność wymrażania kurzajek, przed zastosowaniem wybranego preparatu również wskazane jest przygotowanie zmiany. Należy ją namoczyć w ciepłej wodzie, a następnie delikatnie zetrzeć pilniczkiem jej zewnętrzną, zrogowaciałą warstwę. Trzeba jednak robić to bardzo ostrożnie, aby nie uszkodzić skóry. Przykładowym preparatem do wymrażania brodawek jest Help4skin Brodawki i kurzajki.
Inne metody usuwania kurzajek
Dawniej popularny na brodawki był Lapis-Diabelski kamyk. Obecnie jednak jest znacznie rzadziej wykorzystywany w leczeniu kurzajek. Preparat ten zawiera azotan srebra i potasu. Ma postać sztyftu, którym należy pocierać brodawkę przez kilka sekund. Po chwili miejsce potarcia czernieje. Aby przyspieszyć pozbycie się zmiany, po upływie doby można delikatnie pilniczkiem lub pumeksem zetrzeć sczerniałą powierzchnię i ponownie nałożyć preparat. Aplikację powtarza się do momentu całkowitego usunięcia kurzajki.
W leczeniu brodawek wykorzystuje się też inne metody, takie jak laseroterapia, elektrokoagulacja czy chirurgiczne wycięcie zmiany. Korzystają z nich specjaliści, zajmujący się usuwaniem kurzajek. Jeśli mimo próby samodzielnego pozbycia się brodawki, nie uzyskaliśmy oczekiwanych efektów, warto zgłosić się do dermatologa lub innego specjalisty, który pomoże szybko i skutecznie usunąć niechcianą zmianę.
Domowe sposoby na brodawki
Jednym z domowych sposobów na brodawki jest wykorzystanie glistnika jaskółcze ziele. Po przełamaniu łodygi wydziela się sok o żółtawym zabarwieniu, który miejscowo nakłada się na zmianę skórną. Należy jednak uważać, aby nie miał on styczności ze zdrową skórą. W wybranych sklepach internetowych i stacjonarnych można też czasem nabyć gotowy ekstrakt z tej rośliny, który również aplikuje się systematycznie na brodawkę. Soku z glistnika nie należy jednak nakładać na skórę twarzy ani szyi. Inne domowe sposoby na kurzajki, takie jak stosowanie lakieru do paznokci czy smarowanie zmiany octem nie mają potwierdzonej skuteczności, dlatego nie zaleca się ich praktykowania.
Zdecydowanie przeciwwskazane są samodzielne próby wycięcia lub całkowitego spiłowania kurzajki. Nie należy jej też rozdrapywać. Nie tylko nie spowoduje to pozbycia się zmiany, ale również może skutkować rozsiewem wirusa i pojawieniem się kolejnych brodawek. Zachodzi wówczas również wysokie ryzyko uszkodzenia skóry i powstania rany.
Pojedyncze brodawki na stopach lub dłoniach można spróbować usunąć samodzielnie. Największą skutecznością w terapii kurzajek wyróżnia się kwas salicylowy i wymrażanie. Zanim jednak przystąpimy do usuwania zmiany trzeba być pewnym, że powstałe zgrubienie to rzeczywiście brodawka, a nie np. odcisk. Dostępne preparaty na brodawki różnią się składem, sposobem aplikacji, czasem potrzebnym do usunięcia brodawki, a także ceną. W każdym przypadku trzeba indywidualnie podjąć decyzję, jakie cechy produktu są dla osoby zmagającej się z brodawką najbardziej istotne. Jeśli kluczowe jest rzadkie stosowanie preparatu i szybkie usunięcie zmiany, lepszym wyborem może być preparat do wymrażania. Jeśli natomiast większe znaczenie ma niska cena i jednocześnie skuteczność, można sięgnąć po płyn z kwasem salicylowym.
Bibliografia:
- Al Aboud A.M., Nigam PK. Wart. [Updated 2023 Aug 14]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK431047/
- Kwok C.S., Gibbs S., Bennett C., Holland R., Abbott R. Topical treatments for cutaneous warts. Cochrane Database of Systematic Reviews 2012, Issue 9. Art. No.: CD001781. DOI: 10.1002/14651858.CD001781.pub3
